ارزیابی تغییرات عملکرد پوشش سطح خاک تحت مدیریت های مختلف با استفاده از روش lfa (مطالعه موردی: مراتع خشک و نیمه خشک بزداغی استان خراسان شمالی)

امروزه در سراسر جهان برای چشم اندازهای طبیعی که در حال از دست دادن پوشش گیاهی و تسریع در فرسایش خاک اند، نگرانی وجود دارد. به خصوص اگر آن اکوسیستم ها همانند مراتع با اهمیت باشند. تغییرات ایجاد شده در پوشش گیاهی اراضی مرتعی به دنبال اختلالات طبیعی و یا حاصل عملکرد انسان رخ می دهد. نظارت بر این موضوع به ویژه با توسعه سیستم های هشداردهنده زود هنگام یعنی تشخیص تغییر در ویژگی های زیست محیطی در مراحل اولیه مقرون به صرفه است. یکی از روش های نظارت که در سال های اخیر توجه بیشتری به آن شده، روش تجزیه و تحلیل عملکرد چشم انداز lfa است. به این منظور در چهار تیمار مدیریتی قرق، اراضی رها شده، کلید و حریم روستا در منطقه بزداغی شهرستان بجنورد نمونه برداری به روش تصادفی به تعداد 5 ترانسکت در هر تیمار انجام شد. در هر ترانسکت لکه و فضای بین لکه ای و 5 تکرار از هر نوع مشخص شد. در هر تیمار سه ویژگی عملکردی شامل پایداری، نفوذپذیری و چرخه عناصر غذایی و پنج ویژگی ساختاری تعیین شد. جهت تجزیه و تحلیل آماری از تجزیه واریانس در قالب طرح کاملأ تصادفی با استفاده از نرم افزارspss و مقایسه میانگین شاخص ها و ویژگی های عملکردی از آزمون دانکن استفاده شد. با استفاده از روش نقطه یک چهارم (pcq)، تراکم، سطح و حجم تاج پوشش گیاهی در چهار تیمار اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که شاخص های عملکردی و ساختاری در تیمار قرق وضعیت بهتری دارد و در حریم روستا با افزایش شدت چرا شاخص های عملکردی و ساختاری کاهش پیدا کرده و با سایر تیمارها اختلاف معنی دار نشان می دهد (05/0<p). در اراضی رها شده با گذشت زمان روند جایگزینی گیاهان محسوس است و سبب بهبود ویژگی های عملکردی و ساختاری شده است. بر اساس نتایج حاصله می توان از شاخص های lfa به عنوان یک ابزار در مدیریت اکوسیستم ها بهره برد.